Geweld in christendom en islam

Kun je stellen dat de islam het liefst iedereen die geen moslim is, een kopje kleiner zou maken? Ik dacht het niet. In dat geval zou binnen de islam alleen maar sympathie zijn voor IS en dat is beslist niet het geval.

In Saudi-Arabië heeft Grootmoefti Sheikh Abdoelaziz leden van IS bestempeld als vijand van de islam nummer 1. In Egypte heeft de hoogste religieuze autoriteit Grootmoefti Shawqi IS gekenmerkt als een corrupte, extremistische organisatie die schadelijk is voor de islam en moslims. In Turkije zei de belangrijkste geestelijke leider Mehmet Gormez: ‘De jihadistische militanten die hun wreedheden begaan in naam van de islam, kunnen niet tot het geloof worden gerekend.’ Hij meent dat hun ‘zieke ideologie’ niet terug te vinden is in de islam. In Marokko heeft de vooraanstaande Marokkaanse imam en vicepresident van de islamitische partij (de grootste partij van Marokko) Sheikh ben Hammad de Marokkaanse jeugd gewaarschuwd voor propaganda van IS en bezworen niet in de val te trappen van terroristische organisaties.

Waar gaat het dan om in de islam? In principe heeft de islam vrede en gerechtigheid op het oog. Vele passages in de Koran getuigen daarvan. Het is dan ook opmerkelijk dat in de Koran moslims niet tegenover niet-moslims worden gesteld. Niet degenen die een andere religie belijden moeten uitgeroeid worden, maar degenen die de onrechtvaardigheid hoog in hun vaandel hebben. Allen die, hoe dan ook, in God geloven en bovendien rechtvaardig en goed handelen, worden geplaatst tegenover diegenen die mensen verdrukken en onrecht aandoen.

Tegelijkertijd liegt de oproep van de Koran (Soera 9:5) er niet om: ‘Doodt de afgodendienaren waar gij hen ook vindt, en grijpt hen en belegert hen en loert op hen uit elke hinderlaag.’ Zulke teksten kunnen wel heel gemakkelijk worden gebruikt door moslims die iets hebben tegen aanhangers van andere religies: dienaars van andere goden.

Maar zei ook Jezus niet dat Hij kwam om het zwaard te brengen? ‘Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader, tussen een dochter en haar moeder en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder; de vijanden van de mensen zijn hun eigen huisgenoten!’ (Matteüs 10:34-36, zie ook Lucas 12:51-53). Dat hier echter sprake is van een denkbeeldig zwaard, wordt duidelijk dankzij het woord ‘wig’. Jezus voorziet een tweespalt, een kloof tussen visies, denkbeelden. Die geestelijke strijd zal voor verdeeldheid zorgen. In de praktijk is deze voorspelling uitgekomen. Tot op de dag van vandaag is er verschil van inzicht over de vraag welke weg de beste is: die van de havik of die van de duif. Hoe dan ook, op Jezus’ hoofd daalde bij zijn doop geen havik…

Kortom: de waarheid blijkt veelzijdig. Zaait de islam vrede of haat? Zoals de realiteit in journaals en kranten dagelijks laat zien, is de boodschap van de Koran multi-interpretabel. De boodschap van de Bijbel is dat ook, maar veel en veel minder. Op dit punt kun je met het evangelie (lees de eerste vier boeken van het Nieuwe Testament) eigenlijk maar één kant op. Dat het de oprechte bedoeling van Jezus was louter vrede te stichten, kan zelfs een kind eruit opmaken.

Ermelo, januari 2017, dr. André F. Troost, emeritus predikant Protestantse Kerk in Nederland